Rodzaje zabytków

Zabytki w powiatach

Polecamy

Opis zabytku

Kościół Św. Jana Ewangelisty w Bartągu



Do XIV w. w miejscu Bartąga istniała pruska osada Bertingen, na jej miejscu Prus Mekede założył w 1335 r. wieś liczącą 15 gospodarstw. Wieś lokowana na prawie chełmińskim przez wójta krajowego Henryka Lutra w 1343 r., ponowna lokacja przez kapitułę warmińską. W XV w. zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Całkowite zniszczenie w wojnie pruskiej 1519-21. Dwie wizyty Mikołaja Kopernika Od w 1517 i 1518 r. W XVI w. napływ ludności z Mazowsza. W Bartągu urodził się ksiądz Walenty Tolksdorf – Apostoł Mazurów. Od połowy XVIII w. istniało Bractwo Opatrzności Bożej. W 1780 r. zatwierdzone przez papieża Piusa VI. Biskup Ignacy Krasicki wyznaczył w 1781 r. Święto Opatrzności Bożej w diecezji warmińskiej na 14 niedzielę po Zielonych Świątkach. Bractwo reaktywowane w 2001 r.

Pierwszy kościół p.w. Św. Jana Ewangelisty zbudowano w 1348 r., pierwszym proboszczem był Dithmarus. W 1590 r. świątynia odnowiona przez proboszcza Mikołaja Łukowskiego wraz z fundacją ołtarza głównego. W XVI w. istniała przykościelna szkoła. Kościół spłonął w wielkim pożarze Bartąga w 1691 r. Kościół odbudowano na początku XVIII w., ponowna konsekracja w 1724 r. Wieżę kościelną wzniesiono w 1800 r., z wykorzystaniem dolnych partii gotyckich. Przebudowa i powiększenie kościoła o nawy boczne w 1934 r. Kościół jest orientowany z wydzielonym dwuprzęsłowym, zamkniętym wielobocznie prezbiterium

Barokowy, dwukondygnacyjny ołtarz główny z 1695 r. autorstwa Izaaka Rigi z Królewca. W kondygnacji pierwszej płaskorzeźbiona Grupa Ukrzyżowania na tle pejzażu miasta i krzyż w formie Drzewa Życia, flankowane trzema kolumnami. Po bokach rozbudowane ozdobne uszaki. W drugiej kondygnacji Złożenie do Grobu, za kolumnami alegorie Miłości i Sprawiedliwości. W zwieńczeniu ołtarza Baranek Boży na tle promieni z główkami aniołków w wieńcu z ornamentu roślinnego, ponadto rzeźby Mojżesz i Ofiara Abrahama, na samym szczycie Chrystus Zmartwychwstały. Ołtarze boczne z 1724 r. Lewy ołtarz Bractwa Opatrzności Bożej z obrazem Opatrzności Bożej z polskim napisem „Bóg patrzy i opatrzy”, autorstwa Daniela Chodowieckiego z Gdańska, zamalowanym w 1936 r., prawy zaś z obrazem Koronacja Maryi. Barokowa ambona, barokowa ława kolatorska, konfesjonał z II poł. XVIII w., obrazy Dwunastu Apostołów. Na drewnianym stropie polichromia z 1724 r., przedstawiająca Św. Jana Ewangelistę, Św. Helenę Cesarzową i Mojżesza, zasłonięta w 1934 r. Odkryta ponownie w latach 80-tych XX w., decyzją biskupa Jana Obłąka odsłonięta i poddana konserwacji przez Marię Erdmann-Przełomiec. Neogotycka chrzcielnica z końca XIX w., stacje Drogi Krzyżowej, w witrażach Św. Jan, Św. Piotr i Św. Paweł. W przedsionku drewniane tablice poległych w II wojnie światowej oraz tablica księdza Johanesa Gehrmanna, bartąskiego ministranta, księdza w Jarotach (1945-48), który doprowadził do spotkania weteranów polskich i niemieckich na Westerplatte w sierpniu 1993 r. Wmurowana 20 czerwca 2008 r. Tablica księdza Walentego Barczewskiego przy prezbiterium. Żyrandole i lichtarze wykonane przez Józefa Kupczyka, stolarza bartąskiego w 1883 r.

Przy kościele głaz poświęcony Janowi Pawłowi II. W bramie wejściowej dwie zrekonstruowane marmurowe tablice z nazwiskami bartążan poległych w czasie I wojny światowej, zamontowane 22 czerwca 2008 r. w miejsce skradzionych w 2006 r. miedzianych przedwojennych tablic.

W podziemiach bartąskiego kościoła pochowano porucznika Andrzeja Michała Kalnassego, dziadka kanonika warmińskiego Joachima, sekretarza biskupa Krasickiego.











   

O nas



© Zabytki.mazury.pl 2010 - kopiowanie, przepisywanie, przetwarzanie maszynowe, elektroniczne i rozpowszechnianie w całości lub we fragmentach wszystkich tekstów, zdjęć i grafik w całym serwisie bez wiedzy i zgody ich autorów zabronione