Rodzaje zabytków

Zabytki w powiatach

Polecamy

Opis zabytku

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie



Kościół gotycki z XIV-XV wieku, trójnawowy, halowy, z wydzielonym prezbiterium. W roku 2001 podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej



Historia

Budowę gotyckiej świątyni pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej rozpoczęto w roku 1343 od postawienia prezbiterium w części wschodniej. W roku 1346 zaczęto budowę chóru, a w roku 1381 nakryto całość dachem i na jego środku postawiono sygnaturkę. Z końcem wieku XIV rozpoczęto użytkowanie kościoła.Na początku lat 20-tych XV wieku podjęto prace przy budowie wieży (opartej na planie kwadratu) umiejscowionej w części zachodniej wraz z dwiema przylegającymi do niej kaplicami. W latach 40-tych zamknięto trójnawowe wnętrze świątyni sklepieniem gwiaździstym. Ponownie odtworzono je (częściowo) po pożarze w roku 1480. Podczas wojny pruskiej wieża została uszkodzona. Odbudowano ją, jednocześnie podwyższając. Uczynił to mistrz Niklis z Ornety.Wejście do świątyni od strony północnej zostało wybudowane w roku 1772, zaś w latach 1855-1858 przebudowano szczyt wschodni. Gruntownego odnowienia kościoła dokonano w latach 1890-1893.W roku 1945 kościół został zniszczony przez Niemców. Ocalały tylko filary, fragmenty ścian i wieży. Po wojnie władza ludowa nie pozwoliła świątyni odbudować. Dodatkowo po roku 1960 rozebrano górne fragmenty wieży, zewnętrzne mury kaplic i sklepienie prezbiterium. Zamierzano zachować pozostałości budowli jako tzw. trwałą ruinę.Po odzyskaniu ruin świątyni przez diecezję, jej odbudowę, na zlecenie Kurii Biskupiej, rozpoczął w 1979 roku ksiądz Tadeusz Brandys. Uroczyste poświęcenie kościoła nastąpiło 21 maja 1982 roku. Prace budowlane przy wieży i sklepieniach trwały jeszcze w latach 1982-1985. W roku 2001 kościół został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej.



Opis architektoniczny

Kościół gotycki, ceglany, orientowany. Zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 41m x 25m. Budowla trójnawowa, halowa, z wydzielonym trójbocznym, krótkim prezbiterium. Sklepienia wielogwiaździste podparte dwunastoma ośmiobocznymi filarami. W części zachodniej masywna czworoboczna wieża dostawiona do bryły kościoła i obudowana dwiema kaplicami. Pierwotnie wyższa, podczas odbudowy obniżona. Ozdobiona oknami i tynkowanymi blendami, zwieńczona latarnią i krzyżem (całość wysokości około 67 m.) W dolnej części wieży kruchta. Dodatkowe, boczne wejście od strony północnej. Wschodni szczyt zakończony schodkowo. Dach świątyni dwuspadowy, na jego środku umieszczona latarnia.Wystrój kościoła współczesny. W prezbiterium znajduje się marmurowy krzyż z mosiężną postacią Chrystusa. Po jego lewej stronie figura Matki Bożej Fatimskiej i obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki kościoła. Ponadto w prezbiterium obrazy: bł. Reginy Protman, Matki Bożej Królowej i św. Józefa (zachował się z poprzedniego wystroju świątyni). W jego środkowej części ołtarz posoborowy z relikwiami bł. Reginy Protman.W nawie lewej przy ścianie nad boczną kruchtą znajduje się figura Chrystusa stojącego na kuli ziemskiej. W kaplicy po lewej stronie ołtarz Matki Boskiej Różańcowej, gdzie są trzy rzeźby: Matka Boska Różańcowa, św. Dominik i św. Franciszek z Asyżu. Znajdują się również obrazy: Miłosierdzia Bożego i Matki Boskiej CzęstochowskiejNawę boczną prawą zdobią trzy obrazy: św. Katarzyny z 1803, obraz Ukrzyżowania, św. Andrzeja Boboli. Z tej nawy zejście do podziemi do kaplicy bł. Reginy Protman. W kaplicy bocznej prawej ołtarz św. Anny (obrazy – św. Anna nauczająca Maryję i św. Monika modląca się nad brzegiem morza, figury – św. Rocha i św. Alojzego Gonzagi). Znajduje się tam również tryptyk, a w jego części centralnej rzeźby: (od lewej) św. Wojciech, św. Brunon, św. Florian; prawe skrzydło: św. Marcin na koniu, św. Jakub i św. Elżbieta; strona lewa: św. Jerzy, św. Sebastian i św. Augustyn.W głównej kruchcie chrzcielnica, a na wieży kościelnej są zawieszone cztery dzwony: św. Katarzyna, Jan Paweł II, Matka Boża Fatimska i bł. Regina Protman.



Ciekawostki

W Braniewie Stanisław Hozjusz założył w 1565 Collegium Hosianum. Uczęszczał do niego w latach 1606-1611 św. Andrzej Bobola, męczennik, patron Polski. W tym mieście w roku 1552 urodziła się błogosławiona Regina Protman, założycielka Zgromadzenia Sióstr Katarzynek. Była jego pierwszą przełożoną. Zmarła 18 stycznia 1613 roku.



Informacje praktyczne

- nr tel.: 55-243-24-29

- kościół udostępniony do zwiedzania cały rok

- przed kościołem parking dla autobusów,

- czas zwiedzania – około 1 godziny

- tuż obok kościoła toaleta


W Braniewie warto zobaczyć:

- sanktuarium Świętego Krzyża zbudowane na planie krzyża greckiego z kopułą; w nim obraz Tron Łaski,

- gotycki XVI-wieczny kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy,

- wieżę bramną – pozostałość po XIII-wiecznym zamku biskupim,

- ogród zoologiczny.











   

O nas



© Zabytki.mazury.pl 2010 - kopiowanie, przepisywanie, przetwarzanie maszynowe, elektroniczne i rozpowszechnianie w całości lub we fragmentach wszystkich tekstów, zdjęć i grafik w całym serwisie bez wiedzy i zgody ich autorów zabronione