Oddział Warmińsko-Mazurski PTTK
Opis zabytku
Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku
Zespół zabudowań wiejskich, pochodzących z terenu Prus Wschodnich, zgrupowanych w jednym miejscu celem zachowania ginącej architektury. W skansenie znajduje się 66 obiektów ludowej architektury drewnianej i ceglano-drewnianej. Do muzeum należą również Salon Wystawowy i Dom Mrongowiusza, położone w obrębie Starego Miasta.
Historia
Skansen został założony 24 września 1909 r. przez Richarda Dethlefsena w fosie zamkowej w Królewcu, pod nazwą Muzeum Wsi. Dethlefsen był wschodniopruskim konserwatorem zabytków. Muzeum dzieliło teren fosy z ogrodem zoologicznym, który na tyle się rozrósł, że wymagało to przeniesienia skansenu w inne miejsce, Władze niemieckie wybrały Olsztynek, obiekty translokowano w latach 1938-40, obecnie zachowanych przedwojennych jest 12. Muzeum miało być dodatkiem do Mauzoleum Hindenburga. Po II wojnie światowej zbiory zaczęto uzupełniać o nowe eksponaty, na nowo trzeba było skompletować całkowicie rozkradzione wyposażenie. Skansen na nowo utworzono w 1961 r. Od 1985 r. muzeum zarządza również Salonem Wystawowym i Domem Mrongowiusza.
Opis architektoniczny
Park Etnograficzny podzielony jest na pięć regionów: Warmię, Mazury, Powiśle, Sambię i Małą Litwę. Obiekty zgrupowane są w zagrody, każda z nich reprezentuje inny typ rzemiosła. Zabytki datowane są od XVIII do XX w. Najliczniejszą grupę stanowią Mazury, z ich terenu w skansenie są 32 obiekty. W zagrodzie szewca znajdują się dom kamienny i piwnica ziemna oraz klatki z królikami. Zagrodę stolarza i gołębiarza tworzą chałupa, stodoła, drewutnia, piwnica ziemna i gołębnik. U krawcowej można zobaczyć wyposażenie z lat 60-tych XX w., łącznie z telewizorem. Ponadto chałupa tkaczki, folwark, dwie karczmy, jedna czynna, druga z zajazdem pełni funkcję muzealną dwie bramy wjazdowe, jeden z wiatraków, drewniany kościółek ewangelicki z drewnianą, wolnostojącą dzwonnicą i szkoła wiejska-wyłączona ze zwiedzania, tylko lekcje muzealne. Warmię prezentuje 16 obiektów. Posiada trzy zagrody: gburską, pszczelarza i garncarza oraz owczarza i wikliniarza. Pierwszą tworzy jedna chałupa zamożnej rodziny wiejskiej. U pszczelarza i garncarza znajdują się chałupa z charakterystycznym dla Warmii wyposażeniem religijnym, stodoła i obórka. Zagrodę owczarza i wikliniarza tworzą chałupa, owczarnia, stodoła i spichlerz. Do Warmii należą ponadto młyn, remiza strażacka, kapliczka, krzyż i dzwonniczka słupowa. Architekturę Powiśla pokazuje 11 zabudowań. Również trzy zagrody do zwiedzania z charakterystycznymi dla Powiśla chałupami z wystawką podcieniową. W zagrodzie zamożnych osadników holenderskich ambitna próba rekonstrukcji domu mennonickiego, na podwórzu ponadto stodoła i olejarnia oraz klatki z królikami. W zagrodzie szkolnej rekonstrukcja klasy z lat 20-tych XX w. i mieszkania nauczycielki, W trzeciej zorganizowano warsztat kuśnierski, w ostatniej siedzibę mają władze muzeum. Powiśle to także czynna kuźnia z pracującym kowalem i jeden z wiatraków. Litewską zagrodę rybacką stanowi 5 budynków, najmniej liczne są zabytki pochodzące z Sambii tylko 2 obiekty: wiatrak udostępniony do zwiedzania i pruski grób skrzynkowy. Skansen ciągle się rozbudowuje, w najbliższym czasie na realizację czeka zagroda młynarza i zostanie zrekonstruowana osada pruska – Amalang oraz uruchomione zostaną pozostałe wiatraki. W skansenie mieszkają na stałe króliki, kozy, owce, koty, konie, gęsi, kaczki, kury.
Ciekawostki
Z budynków przeniesionych z Królewca nie istnieje jedna stodoła, która spłonęła w 1945 r. po uderzeniu pioruna.
Informacje praktyczne
- skansen jest czynny od 15 kwietnia do 31 października. W kwietniu wrześniu i październiku w poniedziałki nieczynny. Godziny otwarcia: kwiecień 9.00 – 15.00, maj 9.00 – 18.00, czerwiec-sierpień 9.00 – 20.00, wrzesień 9.00 – 16.30, październik 9.00 – 15.30. Salon Wystawowy i Dom Mrongowiusza czynne przez cały rok
- ceny biletów 8 i 5, 5 zł, w godzinach 17.30 – 20.00 obowiązuje bilet spacerowy za 3, 5 zł nieuprawniający do zwiedzania wnętrz. Ceny biletów do Salonu Wystawowego 4 i 2 zł.
- czas zwiedzania ok. 90 min.- płatny parking dla autokarów przed skansenem
- istnieje możliwość zamówienia 45-minutowej lekcji muzealnej w cenie 5 zł od osoby. Muzeum prowadzi również warsztaty malarskie, garncarskie, plecionkarskie, tkackie w cenie 5-10 zł/osoba.
- płatne wc przy bramie głównej skansenu, w centralnej części parku znajduje się bezpłatny szalet
- przy bramie głównej czynna jest karczma, naprzeciwko sklepiki pamiątkarskie
Wyświetl większą mapę